به گزارش سارنا به نقل از فارس، اشاعه فردگرایی و افول کنش‌های جمعی به شکل مستمر و مثمر ثمر از ویژگی‌های جهان مدرنی است که در آن زندگی می‌کنیم، اما در چنین وضعیتی از فرهنگ و اجتماع جهانی، پدیده پیاده‌روی اربعین به عنوان یک کنش اجتماعی گسترده آن هم با صبغه دینی، واکنشی اساسی و مهم به دنیایی بود که بی‌معنایی و ارزش‌زدایی‌های اعتقادی و اخلاقی مردم را سرگردان کرده بود. در این باره با مهدی سیاوشی استاد دانشگاه جامع امام حسین و جامعه‌شناس گفت‌وگو کردیم.
مهدی سیاوشی
۳ شاخصه اصلی پیاده‌روی اربعین
سیاوشی در ابتدا گفت: اربعین به عنوان یک کنش اجتماعی دارای ویژگی‌ها و اهمیت خاصی است. این گردهمایی مبتنی بر سه شاخصه است که آن را نسبت به همه مشارکت‌ها و کنش‌های اجتماعی دیگر متمایز کرده است. این سه شاخصه عبارت است از ثابت بودن، پایدار بودن و غیردولتی بودن. پایدار بودن بدین معناست که توانسته در قرن‌های متمادی حتی در زمان دیکتاتوری چون صدام حسین خودش را حفظ کند و راهش را ادامه دهد. پس از سقوط دولت بعث بروز و ظهور گسترده‌ای پیدا کرده و تبدیل به یک امر روشن و مشخص شده است؛ حتی وقتی کرونا فراگیر شد، مردم خود عراق این راهپیمایی را ترک نکرده و با حضور میلیونی آن را ادامه دادند. برای همین است که اربعین را یک امر پایدار می‌نامیم.
اربعین می‌خواهد یک تمدن جدید بسازد
وی افزود: ثابت بودن اربعین بدین موضوع اشاره دارد که این اتفاق هرساله در زمانی مشخص اتفاق می‌افتد. موضوعی که از بستر دینی برخاسته و یک کنش اجتماعی بزرگی را فراهم کرده است. شاخصه سوم هم در همین راستاست که باید اذعان کرد اربعین یک کنش اجتماعیِ تمدن‌ساز و در پی ایجاد نظم نوین جهان اسلام است. اربعین بر خلاف نظم جهانیِ پس از جنگ جهانی دوم، که حاصل سیاست دولت‌های استعماری بود و مردم جهان را در مرزهای مشخصی محدود می‌کرد، یک نظم فراملی را پیش‌رو قرار داده است. به عبارتی در این مختصات مشارکت و حضور مردم محدود در مرزها و مناطق جغرافیایی نیست. حال سؤال اساسی این است که مقصود این حرف فراموشی ملیت افراد است؟ در حقیقت منظور از این کلام، مبنی بر فراملی بودن اربعین این است افراد از هر ملیت و نژادی که هستند همگی یک غایت و هدف را دنبال می‌کنند؛ هدفی که هدایتگر به سمت انسان کامل الهی، یعنی حضرت سیدالشهدا (ع) است.
اربعین قابلیت ایجاد یک دولت ـ ملت فراملی را دارد
این استاد دانشگاه اشاره کرد: این حرکت به این معناست که افراد به سمت نمونه تام و کمال آن تمدن‌سازی مطلوب خویش حرکت می‌کنند. اربعین قابلیت ایجاد یک دولت ـ ملت فراملی را دارد. در این گردهمایی بستر انسان‌سازی برای آن دولت مطلوب الهی فراهم است. غیردولتی بودن اربعین در همین موضوع است که یک خودانگیختگی دینی و انسانی حرکت و پدیده‌ای را خلق کرده است که هر دولتی در راه‌اندازی برنامه‌ای این چنینی عاجز است. رسانه‌های معاند در چندسال اخیر مدعی هستند که اربعین یک منسک حکومتی است اما واضح است که از لحاظ بسیج عمومی، خدمت‌رسانی، اسکان زوار و... هیچ دولتی قدرت تأمین آن را به گستردگی اربعین ندارد.
پیام اربعین جهانی است
سیاوشی ادامه داد: طبق آمارهایی که رسانه‌های غیرمعاند بدست دادند، تعداد قابل توجهی از غیرشیعیان در این گردهمایی حاضر شده‌اند. مهمترین انگیزه را شاید بتوان جنبه ظلم‌ستیزی حضرت امام حسین (ع) دانست که به عنوان یک الگوی همیشگی و بزرگ توانسته است غیرشیعیان را هم به خود جذب کند و آنان را به خیل اربعینیان وارد کند. اساسا پیام اسلام، به عنوان دین خاتم یک پیام جهانی است و امام حسین گرچه امامی است شیعه در اعتقادات ما، اما دارای یک پیامی جهانی به مردم دنیا است.
نظر بدهید