به گزارش سارنا به نقل از تسنیم، وحدت اسلامی یکی از اصول بنیادین دین اسلام است که همواره مورد تأکید قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بوده است. این مفهوم به معنای همبستگی و همکاری مسلمانان، فارغ از تعلقات مذهبی و فرقه‌ای، در جهت تحقق اهداف و ارزش‌های مشترک اسلامی است. در طول تاریخ اسلام، گاه مسلمانان با چالش‌های داخلی و خارجی مواجه شده‌اند که نتیجه‌ی بسیاری از آن‌ها، تفرقه و تضادهای مذهبی بوده است. این تفرقه‌ها نه تنها باعث ضعف داخلی مسلمانان شده، بلکه دشمنان اسلام نیز از این شکاف‌ها برای تضعیف و تسلط بر جهان اسلام بهره‌برداری کرده‌اند. بر این اساس، وحدت اسلامی یک نیاز اساسی برای مقابله با تهدیدات خارجی و همچنین ارتقاء عدالت و رفاه در درون جوامع اسلامی است. از این جهت، از زمان پیامبر اسلام تا به امروز، وحدت میان مسلمانان به عنوان راهی برای حفظ اقتدار و استحکام جامعه اسلامی شناخته شده و هر گونه تفرقه و اختلاف به عنوان عاملی برای تضعیف این جامعه مطرح بوده است.
در روایتی مشترک در منابع شیعه و سنی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل است که فرمود «المُسْلِمُ أَخُو المُسْلِمِ»؛ یعنی مسلمان برادر مسلمان است. این حدیث کوتاه اما پرمحتوا در منابع متعددی از جمله صحیح بخاری و صحیح مسلم آمده است و حدیث بیانگر یک اصل مهم در روابط اجتماعی مسلمانان است و به مسلمانان یادآوری میکند که همانند برادران، باید نسبت به یکدیگر محبت و همکاری داشته باشند. مفهوم "أَخُو" در اینجا فراتر از برادری خونی است و برادری دینی و ایمانی را مطرح میکند که بر پایه‌ی ایمان مشترک به خداوند و پیامبر اسلام استوار است. بر این اساس، مسلمانان وظیفه دارند در مواقع نیاز به یکدیگر کمک کنند و همواره در جهت ارتقای وحدت و همبستگی اسلامی تلاش کنند.
بیشتر بخوانید
این حدیث، حقوق و تکالیفی را بر مسلمانان نسبت به یکدیگر بیان میکند. بر اساس این بیان، مسلمانان باید از ظلم به یکدیگر پرهیز کرده و از حقوق هم دفاع کنند. ظلم و تجاوز به حقوق دیگران در اسلام به شدت مذموم شمرده شده است. پیامبر اسلام در ادامه این حدیث به تأکید بیان میکند که مسلمان نباید برادر خود را تنها بگذارد و باید در شرایط دشوار از او حمایت کند. این نکته به مفهوم کمک و همکاری در جامعه اسلامی اشاره دارد.
اما عمل به حدیث «المُسْلِمُ أَخُو المُسْلِمِ» دستاوردهای فردی و اجتماعی بسیاری برای جامعه اسلامی به همراه دارد:
استواری جامعه اسلامی
اولین دستاورد این عمل، تقویت وحدت و همبستگی در جامعه است. هنگامی که مسلمانان خود را برادر یکدیگر بدانند و در تمامی مشکلات و مسائل به یاری هم بشتابند، جامعه از اختلاف‌ها و تفرقه‌ها دور خواهد شد. این وحدت و همبستگی می‌تواند به تقویت قدرت و استواری جامعه اسلامی کمک کند، زیرا تفرقه و اختلافات داخلی یکی از بزرگ‌ترین عوامل ضعف یک جامعه است.
کاهش تنش‌های مذهبی
دستاورد دیگرِ عمل به حدیث شریف پیامبر صلی الله علیه و آله، کاهش اختلافات و تنش‌های مذهبی است. وقتی مسلمانان، فارغ از مذهب خود، به این حدیث عمل کنند و خود را برادران ایمانی بدانند، اختلافات تاریخی یا فقهی کمرنگ‌تر شده و زمینه‌های وحدت و همکاری میان پیروان مذاهب مختلف فراهم می‌شود. این نگاه مشترک به اصول و ارزش‌های اسلامی، به جای تأکید بر تفاوت‌ها، به تقویت همدلی و هم‌گرایی میان شیعه و سنی کمک میکند.
تقویت جبهه اسلام در برابر دشمن مشترک
سومین دستاورد، تقویت جبهه واحد در مقابل دشمنان مشترک اسلام است. در طول تاریخ، تفرقه و اختلافات درونی میان مسلمانان همواره توسط دشمنان اسلام مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. اگر شیعه و سنی به جای درگیر شدن در مسائل فرقه‌ای، به آموزه‌هایی چون این حدیث عمل کنند و خود را متحد در برابر تهدیدات خارجی بدانند، توان و قدرت جامعه اسلامی در مقابل چالش‌ها و دشمنان بسیار بیشتر خواهد بود. وحدت اسلامی به این معناست که مسلمانان در مسائل حیاتی و اساسی دین، همگام و همراه باشند و از همدیگر حمایت کنند.
ایجاد فضای گفت‌وگو میان پیروان مذاهب
چهارمین دستاورد، ایجاد یک فضای گفت‌وگوی سازنده میان پیروان مذاهب مختلف است. وقتی مسلمانان به برادری ایمانی پایبند باشند، امکان بحث و گفت‌وگوهای علمی و دوستانه میان علما و پیروان مذاهب فراهم می‌شود. این گفت‌وگوها می‌تواند به رفع سوءتفاهم‌ها و آشنایی بیشتر با عقاید و دیدگاه‌های یکدیگر کمک کند و موجب نزدیکی بیشتر شود. در چنین فضایی، افراد به جای تلاش برای اثبات برتری مذهب خود، به دنبال درک و احترام به تفاوت‌های مذهبی خواهند بود.
نظر بدهید