راز موفقیت و بقای انسان‌های بزرگ در مکتب امام حسین(ع)

به گزارش سارنا به نقل از تسنیم، ارزش عزت نفس و مقاومت در برابر ذلت از دیرباز تا به امروز یکی از اصول بنیادین در فرهنگ و تاریخ ملل مختلف بوده است. در مواجهه با دشمن، حفظ عزت و تلاش برای مقاومت حتی تا پای جان، ارزشی است که بسیاری از انسان‌ها در طول تاریخ برای آن قیام کرده‌اند. این اصل بیانگر این باور عمیق است که کرامت انسانی و حفظ شرافت در مواجهه با ظلم و تجاوز از چنان اهمیتی برخوردار است که نباید آن را به هیچ قیمتی از دست داد، حتی اگر قیمت آن جان باشد.

عدم پذیرش ذلت و مقاومت تا پای جان در برابر دشمن، نمادی از قدرت و اراده است که می‌تواند الهام‌بخش نسل‌های آینده باشد. این روحیه مبارزه‌طلبی و استقامت نه تنها در راستای حفاظت از خود، بلکه برای دفاع از ارزش‌ها و اصولی است که جامعه بر پایه آن بنا شده است. در این راستا، حفظ عزت در مقابل دشمن به عنوان بُعدی از هویت فرهنگی و شخصیت فردی تلقی می‌شود که فراتر از ملاحظات فردی قرار گرفته و انعکاسی از وفاداری به اصول و آرمان‌های جمعی است.

بنابراین عزت همانند گوهری است که نه تنها به فرد ارزش و اعتبار می‌بخشد، بلکه مرزهای اخلاقی و معنوی او را نیز مشخص می‌کند. این ویژگی انسان را قادر می‌کند تا در برابر چالش‌ها و تهدیدها، با ثبات و استحکام باقی بماند. حفظ عزت نشان دهنده اراده و قدرتی است که فرد را از سقوط به ورطه تسلیم یا سازش با ذلت محافظت می‌کند.این گوهر گرانبها زمانی درخشان‌تر می‌شود که در میانه لحظات دشوار و در مقابله با ناملایمات، فرد تصمیم می‌گیرد با سر بلندی و احترام به خود و ارزش‌هایش به مقاومت بپردازد.

به علاوه، عزت نه تنها بر فرد بلکه بر جامعه نیز تأثیر عمیقی دارد. جامعه‌ای که اعضای آن به ارزش عزت بها می‌دهند، ساختاری مستحکم‌تر و هدفمندتر پیدا می‌کند. این جامعه با تکیه بر ارزش‌های راستین خود، محیطی را فراهم می‌آورد که در آن کرامت انسانی در اولویت قرار دارد و افراد برای دفاع از حقیقت و عدالت، همگام و هم‌صدا می‌شوند. در چنین فضایی، عزت به عنوان نیرویی متحد کننده عمل کرده و سبب تقویت روحیه جمعی و همبستگی اجتماعی می‌گردد، به طوری که در برابر هر گونه تهدید خارجی، ایستادگی و مقاومت افزایش می‌یابد.

از زاویه‌ای دیگر، در برخورد با چالش‌های مختلف زندگی فردی و تصمیم‌گیری‌های سیاسی، انسان وقتی در دوراهی انتخاب سازش و ذلت‌پذیری با حفظ عزت و تسلیم‌ناپذیری قرار می‌گیرد، در واقع با آزمونی مهم از شخصیت و اراده خود روبرو می‌شود. انتخاب میان این دو مسیر نه تنها نشان‌دهنده اولویت‌ها و ارزش‌های او است، بلکه می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر زندگی فردی و اجتماعی‌اش داشته باشد. تصمیم به حفظ عزت و مبارزه با ذلت، نیازمند شجاعت و بیداری وجدان است و می‌تواند به عاملی برای ایجاد تغییرات مثبت در ابعاد مختلف زندگی تبدیل شود.

بیشتر بخوانید

• دیپلماسی ذلت از دیدگاه قرآن (3) |دوستی با دشمنان گستاخی آنها را بیشتر می‌کند

با این انتخاب، فرد نه تنها بر چالش‌های خود غلبه می‌کند، بلکه به الگوی الهام‌بخشی برای دیگران تبدیل می‌شود و جامعه را به سوی تلاش برای دستیابی به کرامت و احترام بیشتر سوق می‌دهد و اگر در مسیر عزت خود، جانش را فدا کند، نه تنها خون او هدر نرفته بلکه مانند چراغی فروزان راه را برای دیگران روشن می‌کند. چنین فداکاری‌ای می‌تواند انگیزه‌ای برای بیداری وجدان جمعی ایجاد کند و ارزش‌های والایی همچون شجاعت و عدالت را در جامعه تقویت کند. از خودگذشتگی او به سمبلی جاودانه از مقاومت تبدیل می‌شود که نسل‌های آینده از آن الهام می‌گیرند و در مسیر حق و حقیقت قدم برمی‌دارند. این ایثار، برای همیشه یادآور اهمیت حفظ کرامت و عزت در برابر هرگونه ذلت و ناعدالتی خواهد بود.

در این بین، قیام امام حسین علیه‌السلام به‌وضوح نماد عزت و شرافت انسانی است. ایشان در بیانی روشن می‌فرماید: «إِنِّی لا أَرَى المَوْتَ إِلَّا سَعادَةً وَ الحَیاةَ مَعَ الظَّالِمِینَ إِلَّا بَرَماً»؛ امام در این بیان، مرگ را جز سعادت نمی‌بینند و زندگی با ظالمان را تنها به منزلهٔ ننگ و رنج می‌شمارند. همچنین زمانی که امام حسین در میان دو گزینهٔ تسلیم‌پذیری و قیام علیه ظلم قرار می‌گیرد، با قاطعیت می‌فرماید: «أَلَا وَ إِنَّ الدَّعِیَّ ابْنَ الدَّعِیِّ قَدْ رَكَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ: بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ، وَ هَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ، یَأْبَى اللهُ لَنَا ذَلِكَ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ حُجُورٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ وَ أُنُوفٌ حَمِیَّةٌ وَ نُفُوسٌ أَبِیَّةٌ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَةَ اللِّئَامِ عَلَى مَصَارِعِ الْكِرَامِ». معنای این سخن روشن است: ایشان با قاطعیتی عجیب اظهار می‌کنند که فرومایه‌ترین انسان‌ها (ابن‌زیاد) او را بین دو گزینهٔ شمشیر و ذلت مخیر کرده‌اند و او پس از این انتخاب، هرگز زیر بار ذلت نخواهد رفت.

امام حسین به‌ صراحت اعلام می‌کند که نه‌تنها خود او، بلکه خداوند و رسولش و مؤمنان و دامن‌های پاکی که او را پرورده‌اند، نخواهند گذاشت که شرافت و عزت خود را با اطاعت از فرومایگان قربانی کند. این انتخاب نه تنها نماد شجاعت و ایستادگی در برابر ظلم است، بلکه به‌عنوان یک الگو برای همهٔ انسان‌ها تثبیت می‌شود که حفظ کرامت و عزت در برابر قدرت‌های نابخرد و ظالم، همواره باید در اولویت قرار گیرد. قیام امام حسین همواره به‌عنوان یک درس بزرگ برای بشریت باقی خواهد ماند که عزت انسانی هیچ‌گاه نباید فدای راحتی‌های زودگذر، منافع موقت و تسلیم‌پذیری شود.