ساخت نخستین قطار مترو با فناوری بومی/تحقق خودکفایی در فناوری سیستم ریلی شهری با پژوهشگران داخلی

به گزارش سارنا به نقل از ایسنا، دکتر حمیدرضا صادق­‌محمدی در گفتگو با ایسنا، با اشاره به فعالیت‌های گروه مبدل‌های الکتریکی و سیستم‌های قدرت پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی گفت: این گروه پژوهشی در زمینه طرح­های جدید سیستم‌های یوپی‌اس (UPS) صنعتی و باتری شارژرها فعالیت پژوهشی می‌کند. اهمیت این تجهیزات در آن است که واحدهای کنترل و حفاظت در بسیاری از صنایع بزرگ نظیر پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، کارخانه‌های تولید کانی­‌های فلزی و غیر فلزی، مترو و حتی بیمارستان‌ها، بخش‌های بسیار حساسی هستند و در این سیستم‌ها، به‌جای استفاده مستقیم از از انرژی الکتریکی شبکه برق سراسری، از یوپی‌اس‌های صنعتی استفاده می‌شود که برق شبکه را به برقی مطمئن برای این سیستم‌­ها تبدیل می­‌کنند.

وی افزود: گروه پژوهشی مبدل‌های الکتریکی و سیستم قدرت پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی، سال‌هاست در این زمینه مشغول تحقیق و فعالیت بوده و نیازهای جدید پژوهشی و فناورانه را برای تولید ملی نسل‌های جدید این تجهیزات فراهم می‌کند.

سیستم رانش مترو

معاون پژوهشی پژوهشکده برق و جهاد دانشگاهی علم و صنعت تأکید کرد: حدود هفت سال قبل، بحث قطارهای مترو به عنوان یکی از نیازهای مهم کشور مطرح شد. در آن مقطع بحث اصلی، تدوین دانش فنی سیستم رانش شامل شناخت و پیاده‌سازی دانش اولیه این سیستم بود که با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شد.

صادق­‌محمدی افزود: پروژه سیستم رانش مترو شامل بخش رانش یا حرکتی، بخش تأمین‌کننده برق برای مصارف داخلی واگن­‌ها نظیر سیستم تهویه و روشنایی، سیستم کنترل و سلسله ارتباطی اجزاء که همانند شبکه اعصاب عمل می­‌کند، موتور الکتریکی گیربکس است که نیروی محرکه را به چرخ‌های قطار  منتقل منتقل کرده و به تبع آن، حرکت قطار با سرعتی که توسط راننده تنظیم می‌شود، تحقق می­‌یابد. فناوری اولیه سیستم رانش مترو در سطح آزمایشگاهی در سال 1397 طراحی و تکمیل شد.

وی گفت: در برنامه ششم توسعه، پیشنهادی از سوی جهاد دانشگاهی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد که بر اساس آن، میزان خودکفایی در فناوری سیستم ریلی شهری ظرف این برنامه می‌تواند از سطح موجود به سطح نسبتاً بالایی ارتقاء یابد. مجلس در برنامه ششم از این پیشنهاد حمایت کرد، اما بودجه مشخصی به آن اختصاص پیدا نکرد.

معاون پژوهشی پژوهشکده برق و جهاد دانشگاهی علم و صنعت افزود: از سوی دکتر طیبی، ریاست جهاد دانشگاهی 31 پروژه فناورانه به مجلس پیشنهاد شدند که خوشبختانه بودجه‌­ای برای اجرای این طرح‌ها از سوی مجلس و دولت اختصاص پیدا کرد و سیستم رانش مترو هم یکی از این پروژه‌های فناورانه در این مجموعه بود.

وی تأکید کرد: برای ساخت نمونه صنعتی سیستم رانش مترو و آزمایش آن به یک پیاده‌­سازی سیستم در یک قطار کامل نیاز است. خوشبختانه با پیگیری‌های صورت گرفته، قرارداد همکاری مشترک میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شرکت مترو تهران و جهاد دانشگاهی با هدف طراحی و ساخت یک قطار 7 واگنه بر اساس فناوری بومی در سال 1398 منعقد گردید.

صادق‌­محمدی خاطر نشان کرد: این اعتقاد در جهاد دانشگاهی به عنوان یک مجموعه علمی و فناور وجود دارد که اگر توانمندی و امکانات مناسبی در شرکت‌های خصوصی ایرانی وجود داشته باشد، بخشی از کارهای طرح‌ها و پروژه‌­ها برون‌سپاری شده و از همکاری این مجموعه­‌ها استفاده گردد. همکاری موثر و برنامه‌ریزی‌شده مناسب به صورت دو­سویه بین بخش‌­های دولتی و خصوصی قطعاً با نتایج خوبی همراه خواهد بود و ثمرات متعددی برای عرصه تولید محصولات فناورانه بومی در کشور دارد. در پروژه سیستم رانش مترو نیز طراحی صنعتی و تولید بخش­‌هایی نظیر موتور الکتریکی و مقاومت ترمزی قطار به شرکت­‌های خصوصی توانمند واگذار شده است.

وی گفت: پروژه سیستم رانش مترو در گروه مبدل‌های الکتریکی و سیستم‌های قدرت پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی به شکل مناسبی درحال پیشرفت است و امیدواریم در آینده نزدیک، نخستین قطار مترو که درصد بالایی از آن براساس فناوری بومی ساخته شده باشد، رونمایی شود.

لزوم توجه به مدیریت کلان و حمایت از تولید داخلی

صادق­‌محمدی افزود: در زمینه تأمین بخش قابل ملاحظه­ای از تجهیزات قطارهای مترو همچنان نیاز کشور وابسته به واردات بوده و در زمینه بومی‌سازی قطعات، متاسفانه دچار عقب‌ماندگی هستیم. تردیدی نسبت به توانمندی و قابلیت پژوهشگران، صنعتگران و فناوران جوان کشور وجود ندارد، اما سیاست و مدیریت مناسب کلان در این بخش همراه با حمایت‌­های جدید و بلند مدت را کمتر شاهد بوده­‌ایم. البته نقش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در چنین عرصه‌­هایی به ویژه در سال­‌های اخیر قابل تقدیر است.

معاون پژوهشی پژوهشکده برق و جهاد دانشگاهی علم و صنعت تأکید کرد: کشور نیازمند حمایت­های اصولی برنامه­‌ریزی­‌شده و جدی از تولید محصولات مهم صنعتی است. هر چند در سیاست­‌های کلان و در نقطه نظرات مسئولان ارشد کشور همواره بحث حمایت از تولید ملی مطرح است، اما در عرصه تولید فناورانه صنعتی در بخشی از حوزه‌­ها متاسفانه شاهد یک حرکت اصطلاحاً نوسانی هستیم. در سال­‌هایی که کشور به دلایل گوناگون ارز کافی در اختیار ندارد، بحث حمایت از تولید داخلی به صورت جدی مطرح می‌شود، اما زمانی که ارتباطات بین‌المللی کشور تقویت می‌شود و تا حدوی مشکلات ارزی کاهش می‌­یابد، متاسفانه به سراغ شرکت‌های خارجی ‌می‌رویم و حمایت اساسی از تولید داخلی مورد غفلت قرار می­‌گیرد.

وی خاطر نشان کرد: نباید به آسانی بازار محصولات کشور را در اختیار شرکت‌های خارجی قرار دهیم، هیچ‌یک از کشورهای دارای برنامه­‌ریزی صحیح در عرصه حمایت از تولید کالا و خدمات به چنین روشی اقدام نمی‌­کنند. حتی در صورت نیاز به فناوری شرکت­‌های برجسته خارجی باید واگذاری طرح­‌های معظم در قالب همکاری صنعتی ایرانی- خارجی شکل داده شود و ضروری است این شرکت­‌های صاحب فناوری را وادار کرد تا علاوه بر مشارکت در تولید محصول، نسبت به انتقال فناوری نیز به شرکای توانمند ایرانی مبادرت نمایند. برای مثال دهه‌­های طولانی است که در صنعت خودرو از این سیاست مهم غفلت شده است که نتایج مأیوس­‌کننده آن کاملاً مشهود است. با اتخاذ چنین سیاست‌های هوشمندانه‌­ای در بلندمدت، تولید محصولات فناورانه در بسیاری از عرصه­‌های مهم کشور در ایران اجرایی شده و از توجیه کامل اقتصادی برخوردار خواهد بود.