فرصت ها و چالشهای یادگیری آنلاین در سال تحصیلی کرونایی

به گزارش سارنا به نقل از ایسنا، طی یک سال گذشته با  وجود تاکید و تلاش مسئولان وزارت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس ولو به صورت محدود به علت مزیت ها و کارکردهایی که آموزش حضوری و چهره به چهره در یادگیری و تربیت به ویژه در مقطع ابتدایی دارد، بسیاری از خانواده ها آموزش های غیرحضوری را به علت حفظ سلامت و امنیت خانواده خود بر حضور مداوم در مدرسه ترجیح دادند و امر آموزش دانش آموزان همچنان از طریق فضای مجازی و به صورت غیرحضوری در جریان است.

در این میان از مهمترین و شاخص ترین اقدامات وزارت آموزش و پرورش برای تداوم آموزش، راه اندازی شبکه شاد بود که نمی توان به سادگی از این اقدام عبور کرد؛ ظرفیت گسترده ای که با وجود تمام کاستی هایش، قطعا در دوران پساکرونا نیز کمک حال نظام آموزش کشور خواهد بود.

تعطیلی مدارس و آموزش حضوری، اولین اقدام در راستای پیشگیری از اپیدمی کرونا

زهرا علی اکبری، معلم و کارشناس آموزش و پرورش در گفت وگو با ایسنا، درباره عملکرد وزارت آموزش و پرورش در یک سال گذشته اظهار کرد: یک سال از شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس به معنای عدم حضور دانش آموزان در فضای آموزشی می گذرد. اسفندماه سال گذشته در راستای پیشگیری از اپیدمی کرونا و حفظ سلامتی جامعه تصمیماتی اتخاذ شد که یکی از آنها تعطیلی مدارس بود.

وی افزود: به دنبال این تصمیم نظام آموزشی تمهیداتی را فراهم کرد تا آموزش دانش آموزان تداوم پیدا کند و از این حیث آسیبی نبیند. در همان روزهای ابتدایی اسفندماه آموزش تلویزیونی به همراه آموزش مجازی در پیام رسان های خارجی، توانست تا حدودی تعطیلی مدارس را جبران کند اما جبرانی که کافی نبود و به دلیل عدم پوشش حداکثری فرکانس های تلویزیونی و اینترنت و گاهی عدم برخورداری معلمان از سواد رسانه ای در تمامی مناطق کشور نمی توانست پاسخگوی برقراری عدالت آموزشی باشد.

این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه بنابراین آموزش و پرورش به دنبال آموزش مهارتی معلمان و روش های جایگزین بهتر رفت و نسبت به تهیه و تدوین بسته های آموزشی و طراحی و راه اندازی شبکه آموزشی دانش آموزان اقدام کرد گفت: البته در این میان پس از دوره ای کوتاه برخی معلمان با رعایت پروتکل های بهداشتی به ویژه در مناطق عشایری و روستایی کلاس های درس خود را دایر کردند تا دانش آموزان آسیب بیشتری نبینند.

رونمایی از شبکه آموزشی دانش آموزی «شاد» در فروردین ۹۹

فاصله شاد با برترینهای فناوری آموزشی

علی اکبری ادامه داد: سرانجام با سیاستگذاری نظام آموزشی پیرو تداوم فرایند آموزش، در فروردین ماه از شبکه آموزشی دانش آموز با نام اختصاری"شاد" رونمایی شد. شبکه ای که می توان از آن به عنوان یک پیام رسان داخلی نام برد. هرچند با گذشت زمان و رونمایی از نسخه های بعدی با قابلیت های جدید، شاد توانست تا حدودی مشکلات  و مسائل خود را حل کند و به یک اپلیکیشن آموزشی تبدیل شود اما هنوز تا دست یابی به برتری های فناوری آموزشی فاصله  دارد.

وی با تاکید بر اینکه لازم است شاد، فرایند رو به پیشرفت خود را ادامه دهد زیرا با توجه به نیازهای آموزش نوین، بستر آموزش مجازی برای نظام آموزشی کشور  حتی پس از کرونا لازم و ضروری است گفت: اما آنچه باید مورد بررسی قرار بگیرد ارزیابی فعالیت ها و اقدامات  نظام آموزشی در یک سال اخیر است که آیا توانسته با شرایط جدید جهانی سازگار شود و در کنار آن وظایف و تعهدات آموزشی و پرورشی خود را نسبت به جامعه انجام دهد یا خیر؟.

آموزش مجازی جایگزین خوبی برای آموزش حضوری نیست

این کارشناس آموزش و پرورش افزود: بدون تردید آموزش مجازی نمی تواند جایگزین خوبی برای آموزش حضوری باشد هرچند می تواند در کنار و مکمل آن استفاده شود اما نمی تواند به طور کامل و جامع کارکردهای تعلیم و تربیتی مدرسه را در موارد مختلفی همچون یادگیری، مهارت آموزی، نوآوری، پرسشگری و...پوشش دهد. البته برای کسانی که به تجهیزات فناوری مناسب دسترسی دارند، شواهدی وجود دارد که یادگیری آنلاین را می توان به روش های مختلفی موثرتر دانست.

دانش آموزان هنگام یادگیری آنلاین ۲۵ تا ۶۰ درصد بیشتر حفظ می کنند/این مقدار در کلاس ۸تا۱۰ درصد است

علی اکبری با اشاره به اینکه برخی تحقیقات نشان می دهد دانش آموزان هنگام یادگیری آنلاین به طور متوسط ​​۲۵ تا ۶۰ درصد بیشتر حفظ می کنند در حالی که این مقدار در کلاس فقط هشت تا ۱۰ درصد است گفت: در یادگیری الکترونیکی به ۴۰ تا ۶۰ درصد زمان کمتری برای یادگیری نیاز است تا در یک کلاس سنتی زیرا دانش آموزان می توانند با سرعت خود یاد بگیرند، محتوا انتخاب کنند، به عقب برگردند و دوباره بخوانند، عبور کنند یا از طریق پردازش مفاهیم، یادگیری را تسریع کنند. با این وجود، اثر بخشی یادگیری آنلاین در گروه های سنی متفاوت است.

سختی آموزش خردسالان با روش آنلاین  

وی ادامه داد: اتفاق نظر کلی در مورد کودکان، به ویژه خردسالان این است که در یادگیری الکترونیکی به محیط ساختاریافته نیاز است، زیرا کودکان به راحتی حواسشان پرت می شود و تمرکز کمتری دارند. برای بهره مندی کامل از یادگیری آنلاین، باید تلاشی هماهنگ برای تهیه این ساختار و فراتر از تکرار یک کلاس فیزیکی- سخنرانی از طریق قابلیت های ویدئویی با استفاده از طیف وسیعی از ابزارهای آموزشی و روش های تعامل صورت گیرد.

نمود بارز عدم دسترسی به آموزش برابر و عدالت آموزشی در دوران کرونا

این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه در یک سال گذشته در بحث فرایند آموزش مجازی، معلمان مدارس دولتی تلاش کردند کاستی های "شاد" را با برنامه های و اپلیکیشن های دیگر برطرف کنند عنوان کرد: در مدارس غیر دولتی نیز با فراهم آوری برترین بسترهای آموزش مجازی فرایندیاددهی – یادگیری در حال انجام و اجراست که البته همین جا شکاف های به وجود آمده از آموزش مجازی و عدم دسترسی برابر به آموزش در یک سال گذشته نمود پیدا می کند. البته معلمان با وجود سختی های زیادی که این آموزش به همراه دارد و با مشکلاتی همچون"صدا نداریم ، تصویر نداریم، فایل بارگذاری نمی شود،اینترنت قطع شد و..." دست و پنجه نرم می کنند، همچنان با انگیزه و متعهدانه کار خود را به خوبی پیش می برند.

نگرانی از آسیبهای آموزش مجازی برای سه پایه اول ابتدایی

علی اکبری افزود: شاید بتوان از کاستی های آموزش و نیازهای مهارتی در متوسطه دوره اول و دوم چشم پوشی کرد که نباید هم اغماضی شود و متاسفانه در این دوره نیز مشکلاتی گریبانگیر آموزش دانش آموزان بوده، اما آسیب های آموزش مجازی در دوره ابتدایی و به ویژه پایه های اول، دوم و سوم که در ابتدای مسیر آموزشی و پرورشی هستند، بسیار نگران کننده است.

و اما تشکر از والدین

وی با بیان اینکه صاحبنظران بر این باورند که بستر مجازی و اپلیکیشن "شاد" آنطور که باید نمی تواند در دوران ابتدایی موفق عمل کند و در سنینی که حساسیت های خودش را برای تعلیم و تربیت می طلبد، همراه باشد گفت: در یک سال گذشته باید از حضور و مشارکت والدین در امر آموزش به نیکی یاد کرد چرا که خانواده ها در این دوران بخشی از فرایند آموزش، بازخورد و ارزشیابی را متحمل شدند و در کنار معلمان به دلیل دغدغه هایی که داشتند مسیر تحصیل فرزند خود را هموارتر کردند.

نمایان شدن نقش وزارت ارتباطات و سازمان برنامه در آموزش مجازی دانش آموزان

این کارشناس آموزش و پرورش تاکید کرد: در هر صورت برای نظام آموزشی ما که پیش از دوران شیوع کرونا به دلیل ضعف های عملکردی و محتوایی که داشت مورد نقد متخصصان و صاحبنظران بوده، نمی توان انتظار داشت در آموزش مجازی که  بستری تازه و جدید است عملکردی عالی ارائه کرده باشد. البته آموزش مجازی بستری می خواهد که به جز آموزش و پرورش  باید نهادهای مختلف دولتی همچون وزارت ارتباطات در موضوع فراهم آوری فناوری و اینترنت و سازمان برنامه و بودجه در موضوع حمایت های مالی نقش های خود را به خوبی ایفا کنند.

کمرنگ شدن پیشنهاد بازگشایی مدارس در پی بی اعتماد خانواده ها به رعایت پروتکلهای بهداشتی در مدارس

علی اکبری با تصریح این مطلب که باید پذیرفت به دلیل برخی ضعف های ساختاری و سیستمی که از گذشته تا کنون با آموزش و پرورش همراه بوده و برای آن برنامه ریزی نشده، نظام آموزشی ما در سالی که گذشت در بخش هایی نتوانسته با قدرت و توان فراگیر و جامع ورود پیدا کند گفت: همچنین در برهه ای از زمان هم که بازگشایی مدارس پیشنهاد شد، به دلیل عدم اعتماد جامعه و والدین به تجهیزات و امکانات مدارس برای رعایت پروتکل های بهداشتی، این پیشنهاد کمرنگ و در نهایت بدون بازخورد باقی ماند.

لزوم آینده نگری برای تبدیل تهدیدها به فرصتهای آموزشی

وی در پایان اظهار کرد: در حال حاضر با وجود حمایت های کمی که در بحث های مختلف مالی و مدیریتی از نظام آموزشی می شود، متولیان امر تعلیم و تربیت تلاش می کنند تا نقاط ضعف را به قوت ها و از تهدیدها فرصت بسازند و یقینا در این مسیر با مشکلات و سختی هایی روبرو هستند که باید از پیش برای آنها آینده نگری و برنامه ریزی کنند.