به گزارش سارنا به نقل از مهر، سالروز شهادت حضرت احمد ابن موسی (ع) فرصت مغتنمی است برای مطالعه ابعاد کمتر شناخته شده شخصیت حضرت که وجود مبارک شأن سبب شد که شیراز به عنوان سومین حرم اهل بیت (ع) معرفی شود.
۱۷ رجب سالروز شهادت این امامزاده عظیم الشان عنوان شده است. شخصیتی که به امین ولایت ملقب شده اند و عملکرد حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ (ع) الگویی برای ولایت پذیری است.
حجت الاسلام رضا طبیب زاده فعال فرهنگی و مدرس در گفتگو با خبرنگار مهر به کنشگری اجتماعی و سیاسی فرزند ارشد امام هفتم در جریان تبعید امام رضا (ع) اشاره کرد و گفت: در تاریخ اسلام بخصوص بعد از قیام عاشورا و سرکوب و خفقانی که در دوران بنی امیه رخ می‌دهد، شرایط سختی برای شیعیان پیش می‌آید. همان زمان امام سجاد (ع) که ظاهراً به صورت علنی در مسائل سیاسی و اجتماعی ورود نداشتند، سعی می‌کنند ارتباط بین شیعیان راحفظ کنند و یک شبکه ارتباطی ایجاد کنند. در زمان امام باقر (ع) هم تقویت این شبکه ارتباط شیعی دنبال شد و در زمان امام صادق (ع) گستردگی و قوت این شبکه به اوج رسید.
حجت الاسلام طبیب زاده با اشاره به نقش امام رضا (ع) در تقویت شبکه ارتباطی شیعه در جریان تبعید به مرو گفت: در زمان امام رضا (ع) که با تلاش ائمه این شبکه شیعی جایگاه خوبی پیدا کرده بود، مامون سیاست به خرج می‌دهد و برای تحکیم و ثبات حکومتش درصدد بوده که نظر شیعیان را جلب کند به همین دلیل سعی میکند امام رضا (ع) را وارد دستگاه حکومت کند. ایشان با لطایف الحیلی با این سیاست مامون برخورد و آن را بی اثر میکند و حتی رسوایی برای مامون به بار می‌آید. در این راستا در سفری که امام رضا (ع) به ایران تا مرو دارد، ایشان از هر فرصتی برای ارتباط با شیعیان و نشر معارف اسلامی استفاده می‌کنند. همین باعث شد خون تازه ای در رگ‌های شیعیان جریان پیدا کند و هسته‌های شیعی تقویت شوند و مردم اعتماد به نفس پیدا کنند. همچنین که از معارف ومعنویت امام رضا (ع) هم بهره می‌بردند.
ناگفته‌هایی از کنشگری اجتماعی حضرت احمد ابن موسی (ع)
وی ادامه داد: بعد از آمدن امام رضا به مرو دو جریان پشت این قضیه اتفاق می‌افتد. یکی جریانی است که حضرت معصومه (س) پرچمداری میکند و یکی جریانی که حضرت احمد ابن موسی (ع) پرچمداری میکند که هر دو از یک ریشه هستند اما دو مسیر جغرافیایی را پوشش می‌دهند. این حرکت‌ها به نحوی به سه نقطه متفاوت ختم می‌شود و یک مثلثی ایجاد میکند که بخش زیادی از سرزمین‌های ایرانی را در بر می‌گیرد.
این فعال فرهنگی بیان کرد: حضرت احمد ابن موسی (ع) و حضرت معصومه (س) هر کدام یک کاروان راه می‌اندازند و یک گروه عظیمی را به سمت مرو حرکت می‌دهند. چون سفرها در آن زمان عموماً کند بوده فرصتی ایجاد می‌شود که این کاروان‌ها دیده شوند و مردم با اینها مواجه شوند.
وی افزود: جدا از گفتگوهایی که بین مردم و این کاروان شکل می‌گیرد که خود این گفتگوها جنبه تبلیغی داشت و فعالیت مدنی محسوب می‌شد، خود حرکت نیز حرکتی بوده که به چشم می آمده و خبرش پخش می شده که مثلاً چه خبر شده که برادر امام رضا کاروانی راه انداخته و به سمت مرو می‌رود؟ برای مردم سوال ایجاد می‌شد که اینها همه کنشگری اجتماعی سیاسی است.
حجت الاسلام طبیب زاده عنوان کرد: این کاروان مسیر جنوب ایران را ظاهراً طی میکند و به نزدیکی شیراز می‌رسد. همین که دستگاه حاکمیتی یک گروه نظامی را به مقابله با این کاروان می‌فرستند و درگیری نظامی شکل می‌گیرد نشان می‌دهد که حرکت اثر گذاری بوده است که نگرانی حکومت مامون که خیلی هم سعی می کرده ظاهر سازی کند و ارتباطش را با شیعیان خوب نشان دهد، برانگیخته است.
وی ادامه داد: هرچند این درگیری که منجر به شهادت حضرت می‌شود نه با دستور مستقیم مامون و ظاهراً با دستور نظامی حاکم فارس شکل می‌گیرد و کاروان پراکنده می‌شود و حضرت در مکانی که امروزه به عنوان آرامگاهشان در شیراز می‌شناسیم در خانه یکی از دوستداران اهل بیت حضور داشتند که خبر به نظامیان می‌رسد و خانه را بر سر حضرت خراب می‌کنند و ایشان را به شهادت می‌رسانند.
طبیب زاده معتقد است که در مسیر کاروان عملاً شاهد یک اتفاق اجتماعی و تبلیغاتی برای بیان حقایقی که دستگاه حاکمیت ظلم و جور جلویش را می‌گیرد و می‌خواهد آنها را وارونه جلوه دهد، هستیم که در دل تاریخ مانده است.
بعد هنرمندانه حضرت احمد ابن موسی (ع) ناشناخته مانده است
وی تاکید کرد: یکی از نکات جالب توجهی که ما در مکتب اهل بیت یاد می‌گیریم چند بعدی بودن است. مثلاً حضرت احمد ابن موسی (ع) خط خوشی دارد و خوشنویسی میکند. در تاریخ نقل می‌کنند تعداد زیادی قرآن به دست ایشان نوشته شده است. یعنی یک جنبه و بعد هنرمندانه دارند ضمناً ایشان یک کنشگر مدنی هستند و با حرکت نرم خیلی از معارف شیعه را نهادینه می‌کنند و به عنوان مثال فرزند ارشد امام هفتم یک کارنامه درخشانی در بحث رد نظام برده داری دارند و در باره احکام برده داری عملاً روشنگری می‌کنند.
حجت الاسلام طبیب زاده افزود: نگاه به کنشگری‌های مختلف حضرت احمد ابن موسی نشان می‌دهد جنبه‌های مختلف از یک شخصیت انسانی در ایشان جمع شده است. عملکرد ایشان در بحث احکام برده داری کنش گری مدنی ایشان را نشان می‌دهد. ابعاد هنری ایشان در خوشنویسی و کتابت قرآن متبلور می‌شود. در بحث تبعید امام رضا (ع) کنشگری اجتماعی و سیاسی دارد، ضمناً یک کنشگر نظامی هم هست.
وی ادامه داد: آن زمانی که کاروان با نیروهای نظامی حاکمیت می جنگد و کنشگری نظامی حضرت جلوه گر می‌شود و می‌توانند مدت زیادی درگیری نظامی را تحمل کنند و جنگ و گریز انجام دهند یعنی ایشان توانمندی نظامی داشتند واثر خودشان را هم می‌گذارند. این مناطق که کاروان از آنجا عبور میکند در طول تاریخ پایگاه‌های شیعی بودند. چقدر امامزاده در این مناطق هست که از همان کاروان هستند و از نوادگان امام بودند و تأثیرات مشخصی در فرهنگ و تاریخ مناطق داشتند.
طبیب زاده تصریح کرد: شیراز هم پایگاه مهمی در طول تاریخ برای جامعه شیعی بوده حتی تا اواخر زمان قاجار و اوایل پهلوی، شیراز یک پایگاه مهم و عالم پرور بوده و علمای بزرگی در این منطقه داشتیم و در زمینه علمی اعم از علوم دینی و علوم شیعی شیراز جایگاه خاص داشته حتی در مبانی فلسفی خیلی‌ها به مکتب شیراز قائل هستند.
لقب امین ولایت ریشه در امانتداری و نقش تربیتی مادر دارد
این فعال فرهنگی و معلم در خصوص لقب امین ولایت به حضرت نیز پاسخ داد: ماجرای معروفی است که ایشان را به امین ولایت مشهور کرد. چون حضرت احمد ابن موسی فرزند بزرگ امام بودند و امام کاظم (ع) خیلی ایشان را بزرگ می‌داشتند باعث شد مردم تصور کنند که امام بعد از امام کاظم ایشان هستند و به همین خاطر بعد از شهادت امام هفتم جمع قابل توجهی برای بیعت به ایشان مراجعه می‌کنند که مقبولیت عامه خوبی هم داشتند. حرکت ایشان در مواجهه با اقبال مردم هم جالب توجه است.
وی ادامه داد: ایشان اول چیزی نمی‌گوید و مردم را طرد نمی‌کند که پراکنده شوند بلکه مردم با ایشان بیعت می‌کنند و پس از بیعت مردم را به خانه امام رضا می‌برند و می‌گویند ای مردم اگر با من بیعت کردید و در بیعت من هستید، من در بیعت با برادرم هستم و درواقع بیعت شما عملاً بیعت با امام رضا (ع) است شما باید تابع و مطیع ایشان باشید که اینجا امام رضا برای ایشان دعا می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه این مرحله تاریخی آزمون سختی هم بوده است و قطعاً وسوسه‌های شدیدی وجود داشته، خاطرنشان کرد: ایشان بسیار سربلند از این آزمون بیرون آمدند حتی خیلی‌ها می‌گویند جایگاهی که امروز این امامزاده عظیم الشان دارند مرهون همان ویژگی‌هایی است که باعث شد آزمون سخت را با سربلندی پشت سر بگذارند.
این فعال فرهنگی عنوان کرد: جالب اینجاست که مادر حضرت احمد ابن موسی هم امانتدار امانتهای ولایت بوده که دست به دست بین ائمه می‌گشته و الان در دستان مبارک امام زمان است. امام کاظم (ع) اینها را به دست مادر حضرت احمد ابن موسی می‌سپارد و نقل می‌شود که امام به ام احمد فرمودند هیچکس جز من و تو امام بعدی نمی‌داند که این امانات پیش شماست. هر کس بعد از شهادت من این امانات را از شما خواست بدان او امام بعدی است. این مادر آنقدر معتمد امام کاظم است و این یکی از نشانه‌های نقش مادر در تربیت انسان است که از چنین مادری چینی فرزندی تربیت می‌شود.
طبیب زاده ابراز داشت: اگر کسی می‌خواهد رویکرد مکتب اهل بیت را در یک شخصیت چند بعدی ببیند شخصیت و سیره حضرت احمدابن موسی به عنوان یکی از علمای بنام زمان خودو یک هنرمند خوشنویس سرشناس ویک فعال مدنی، یک کنشگر سیاسی و اجتماعی و نظامی و یک الگوی جامع و درخشان است.
نظر بدهید