تولد نوزاد نارس، اتفاق سختی است که می‌تواند پدر و مادر نوزاد را تا سرحد مرگ ترسانده و موجبات اضطراب و حتی افسردگی آنان را فراهم آورد. محققان کشورمان برای کاهش بار این اتفاق سنگین، یک راهکار ساده را پیشنهاد داده‌اند.
به گزارش سارنا به نقل ایسنا، سالانه حدوداً ۱۵ میلیون نوزاد نارس در سراسر جهان متولد می‌شوند. این آمار رو به افزایش، تقریباّ ۱۶ درصد کل نوزادان متولد شده را شامل می‌شود. تولد نوزاد نارس وضعیتی را ایجاد میکند که والدین برای آن آماده نیستند. آنان تمام رویاها، آرزوها و انتظارات خود را ازدست‌رفته می‌پندارند و این رویداد غیر منتظره، اضطراب و افسردگی را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت. بستری شدن نوزادان نارس در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، رنج بسیار زیادی را برای خانواده‌ها به‌خصوص مادران به همراه می‌آورد، به‌طوری‌که می‌تواند رابطه، تعامل و دلبستگی بین مادر و نوزاد را تحت تأثیر خود قرار دهد.
آن‌گونه که متخصصان می‌گویند، والدین نوزادان نارس به علت تحمل شرایط بالینی نامعلوم نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، مشاهده درمان‌های تهاجمی و عدم مشارکت در مراقبت‌های نوزاد، مکرراّ رنج روحی زیادی را متحمل می‌شوند. نتایج مطالعات مختلف نیز نشان می‌دهند که والدین نوزادان نارس بستری به‌اندازه کافی حمایت نمی‌شوند. پس از یک زایمان زودرس، مادران سطح نگرانی، اضطراب، استرس و افسردگی بالاتری نسبت به پدران تجربه می‌کنند و آمار بالاتری از این مشکلات در مادران نسبت به پدران گزارش شده است. بروز این مشکلات در چنین مادرانی می‌تواند موجب اختلال در جنبه‌های مختلف مادر و فرزندی و روحیات آنان گردد.
پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران و پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در رابطه با این موضوع مهم، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن تأثیر یک کار ساده یعنی ماساژ نوزاد بر بهبود خلق افسرده مادران نوزادان نارس مورد بررسی واقع شده است.
در این مطالعه نیمه تجربی تعداد ۷۰ جفت مادر و نوزاد نارس آن‌ها که بر اساس ویزیت پزشک متخصص در طی ۲۴ ساعت آینده از بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان ترخیص می‌شدند، مورد بررسی قرار گرفتند.
از نیمی از این مادران خواسته شد به مدت چند دقیقه نوزاد خود را ماساژ و این کار را در روز ترخیص نیز تکرار نمایند. پس از پایان این مداخله، خلق افسرده مادران مجدداّ اندازه‌گیری و بررسی شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که در روز ترخیص، میانگین نمره خلق افسرده مادران گروه ماساژ نوزاد، به‌طور قابل توجهی کمتر از گروهی بود که از این تکنیک استفاده نمی‌کرد.
به گفته مریم کشاورز، پژوهشگر گروه مامایی و بهداشت باروری مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکارش، «با توجه به تأثیر مثبت انجام ماساژ نوزاد نارس توسط مادر بر خلق افسرده آن‌ها، انجام این روش توسط مادران نوزادان نارس بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان توصیه می‌شود».
آن‌ها معتقدند: «بدون شک ادامه اجرای ماساژ نوزاد توسط مادر در محیط خانواده به‌عنوان گسترش یک عادت، طرز فکر و باور بهداشتی در جهت بهبود شرایط روحی این مادران، از اهمیت فراوانی برخوردار است».
بر اساس این نتایج، استفاده از روش‌های ساده، ارزان و در دسترس ازجمله ارتباط لمسی بین مادر و نوزاد ضمن ایجاد فواید متعدد برای نوزاد، اثرات مثبتی بر خلق مادران و حاالت روانی آنان خواهد داشت.
کشاورز و همکارش می‌گویند: «ضروری است مراقبت‌های بهداشتی مبتنی بر جامعه و خانواده در سرلوحه برنامه‌ریزی‌های مراقبتی در کشورمان قرار گیرد. در این راستا، آموزش نحوه اجرای ماساژ نوزاد به پرستاران و ماماهای شاغل در بخش‌های مراقبت‌های ویژه نوزادان و تأکید به آنان در آموزش اجرای ماساژ به مادران و توجه به اجرای روزانه آن توسط مادران بایستی مد نظر قرار گیرد».
این یافته‌ها که تکنیکی ساده ولی درعین‌حال بسیار کاربردی را برای کاهش یک معضل مهم نشان می‌دهند، در «نشریه پرستاری ایران» وابسته به مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران منتشر شده‌اند.
نظر بدهید