فرصت ایران برای تبدیل به هاب گازی منطقه با گاز روسیه/ رمزگشایی از منطق تقسیم بازار بین تهران و مسکو

به گزارش سارنا به نقل از فارس، حبیب‌الله ظفریان کارشناس ارشد انرژی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اشاره به ظرفیت همکاری ایران و روسیه در بازار گاز ذیل تفاهم‌نامه 40 میلیارد دلاری بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه اظهار داشت: تجارت گاز به دلیل منافع استراتژیک و اقتصادی، مقوله بسیار مهمی است که در اسناد بالادستی کشور به آن تاکید شده است.

وی افزود: در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر افزایش صادرات گاز تاکید ویژه شده است و در سند چشم‌انداز 1404 صنعت نفت هم این موضوع بیان شده است که ایران باید به سهم 8 تا 10 درصد از تجارت گاز دنیا دست یابد. در حال حاضر سهم ایران از تجارت گاز دنیا کمتر از 2 درصد است.

ظفریان گفت: ایران باید بتواند مبتنی بر تجارت گاز با کشورهای همسایه تبدیل به هاب گازی منطقه شود. ذخایر گازی ایران و موقعیت جغرافیایی ممتاز، این امکان را به کشور می‌دهد که در تجارت گاز منطقه نقش تاثیرگذاری داشته باشد.

* ایران باید با واردات و صادرات گاز تبدیل به هاب گازی منطقه شود

کارشناس ارشد انرژی گفت: استراتژی ایران باید بدین صورت تعریف شود که گاز مازاد کشورهای منطقه را به صورت حداکثری خریداری کند و به کشورهای متقاضی گاز با قیمت بالاتر صادر کند.

وی عنوان کرد: سه کشور اطراف ما شامل ترکمنستان، قطر و آذربایجان دارای مازاد گاز هستند و در حال حاضر صادرات دارند و مابقی کشورهای منطقه از جمله ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت و کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه امارات و عمان، پاکستان و افغانستان، همه تقاضای واردات گاز دارند. در نتیجه یک فرصت بسیار بزرگ برای ایران فراهم است که با تجارت گاز بین کشورهای صادرکننده و واردکننده تبدیل به هاب گازی منطقه شود.

* فرصت ایران برای همکاری استراتژیک با روسیه در نظم جدید بازار گاز

ظفریان گفت: بعد از تحولات جنگ اوکراین، تغییراتی در بازار گاز اتفاق افتاد، از جمله اینکه قطر برنامه توسعه میادین گازی و افزایش صادرات LNG را با سرعت بیشتری پیش گرفت و اخیرا یک قراردادی با 5 شرکت اروپایی و آمریکا برای توسعه میادین خود امضا کرده است.

کارشناس ارشد انرژی گفت: همچنین در تحولات اخیر بازار گاز، روسیه صادرات گاز به اروپا را به حداقل رسانده است و آمریکا تلاش می‌کند صادرات LNG خود را افزایش دهد تا در بازار اروپا جایگزین بخشی از گاز روسیه شود.

وی عنوان کرد: الان فرصتی برای ایران ایجاد شده است که بتواند در این فضا یک همکاری استراتژیک با روسیه شکل بدهد و البته این همکاری باید مبتنی بر منافع ملی ایران باشد. دو کشور ایران و روسیه بر اساس منافع ملی خود این همکاری گازی را می‌توانند شکل دهند و یک بازی برد-برد ایجاد کنند.

* باید گاز مازاد روسیه را بخریم و با قیمت بالاتر به کشورهای منطقه صادر کنیم

ظفریان گفت: در حال حاضر این فرصت ایجاد شده است که ایران و روسیه دور یک میز بنشینند و بازار گاز را بین خودشان تقسیم کنند. روسیه اولین و ایران دومین دارنده منابع گازی دنیا هستند و می‌توانند با همکاری یکدیگر یک استراتژی بهینه برای توسعه بازار تعریف کنند.

کارشناس ارشد انرژی گفت: ما می‌توانیم در فضای مناقشه روسیه و اتحادیه اروپا، گاز مازاد روسیه را خریداری کنیم و با استفاده از آن تبدیل به هاب گازی منطقه شویم. یکی از پیشنهادات جدی این است ایران بتواند گاز مازاد روسیه را از طریق ترکمنستان دریافت کند. از این مسیر می‌توان سالانه بین 15 تا 20 میلیارد متر مکعب گاز از روسیه خرید و این گاز را به قیمت بالاتر به کشورهای همسایه مثل پاکستان و عراق صادر کرد.

وی گفت: بنده معتقدم که باید مدل همکاری گازی ایران و روسیه به صورت سوآپ نباشد بلکه به صورت خرید و فروش تعریف شود، چون سوآپ به معنای بازاریابی برای کشور عرضه‌کننده یعنی روسیه است. پس ما باید گاز روسیه را بخریم و آن را به مقاصد صادراتی خودمان بفروشیم.

* پیشنهاد سرمایه‌گذاری روس‌ها در احداث خط لوله صادراتی به پاکستان و عمان

ظفریان گفت: روس‌ها می‌توانند در احداث خط لوله صادرات گاز ایران به عمان و پاکستان سرمایه‌گذاری کنند. ما همین الان قرارداد صادرات گاز به پاکستان داریم و باید سالانه 8 میلیارد متر مکعب گاز صادر کنیم ولی تا کنون این قرارداد اجرایی نشده است که با کمک روسیه می‌توان آن را احیا کرد.

کارشناس ارشد انرژی گفت: شبکه گاز ارمنستان متعلق به شرکت گازپروم روسیه است. این فرصت وجود دارد که صادرات گاز ایران به ارمنستان افزایش یابد و حتی از طریق ارمنستان، گاز ایران به گرجستان نیز صادر شود. همچنین می‌توان از ظرفیت سیاسی و ظرفیت مازاد گاز روسیه برای افزایش صادرات گاز به ترکیه از یک سو و عراق و سپس سوریه از سوی دیگر استفاده کرد.

وی گفت: در عوض ما نیز می‌توانیم به روسیه کمک کنیم و گاز قطر که یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها برای جایگزینی با گاز روسیه در بازار اروپا است را خریداری کرده و آن را به بازارهای مقصد خود بفروشیم. بدین صورت با منطق تقسیم بازار، بازار ایران در منطقه تثبیت می‌شود و بازار روسیه در اروپا. لذا جمهوری اسلامی باید با این چشم‌انداز و استراتژی وارد روابط گازی کلان با روسیه شود.