توسعه بخش‌های عقب‌مانده فضایی در سایه ایجاد همکاری‌های عادلانه بین‌المللی

دکتر حسین شهرابی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: در حوزه فضایی دو بخش پرتابگر و ماهواره مطرح است و به نظر می‌رسد کشور در زمینه توسعه فناوری‌های فضایی، جایگاه مناسبی را دارد و زمان رسیده است که تغییری در حوزه دولتی و بخش شرکت‌های دانش‌بنیان صورت گیرد.

وی با تاکید بر اینکه با تلاش‌های صورت گرفته تقریبا در کشور همه فناوری‌های مربوط و زیر سامانه‌های فضایی توسعه یافته است، اظهار کرد: ولی در حوزه‌هایی مانند سامانه‌های پیشرانه و یا توسعه سامانه‌های ردیابی ستاره مقداری عقب هستیم، ولی در سایر حوزه‌ها پیشرفت خوبی داشتیم.

شهرابی به پرتاب ماهواره "خیام" با کشور دیگر اشاره کرد و یادآور شد: کشور مدت طولانی است که درگیر تحریم‌های غیر عادلانه قرار دارد و این امر موجب شده که نتوانسته‌ایم از همکاری‌های بین‌المللی بهره ببریم، ولی اکنون شرایط ویژه‌ای مانند همکاری با کشور روسیه ایجاد شده است.

رییس کنسرسیوم شرکت‌های فعال در حوزه فضایی خاطر نشان کرد: اگر کشور از این شرایط ایجاد شده به صورت برابر و عادلانه و هم رده بتواند همکاری‌های فناورانه بین‌المللی را توسعه دهد، زمینه مناسبی برای فناوران این حوزه ایجاد می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه ما در حوزه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فضایی در جایگاهی نیستیم که به دنبال یادگیری از سایر کشورها باشیم، گفت: در این راستا لازم است همکاری‌های برابر در حوزه‌های بالادستی و پایین دستی فضایی ایجاد کنیم. حوزه‌های بالادستی شامل حوزه‌های طراحی و ساخت ماهواره و پرتاب‌‎های مشترک و همچنین ایجاد منظومه‌های ماهواره‌ای از جمله حوزه‌هایی است که می‌توانند در همکاری‌های بین المللی مد نظر قرار گیرند.

شهرابی اضافه کرد: در حوزه‌های پایین دستی نیز حوزه‌های کاربردی فناوری فضایی باید در دستور کار قرار گیرد. زمانی که محصولی در حوزه فضایی تولید می‌شود باید به این باور برسیم که بازار این محصول تنها ایران نیست، بلکه باید بازار کشورهای همسو لحاظ شود.

وی نقطه قوت کشور در حوزه فضایی را در بخش‌های بالا دستی فضایی دانست و گفت: متاسفانه در بخش خدمات فضایی کمتر کار شده است و این به معنای وجود ضعف کشور در حوزه‌های کاربرد فناوری‌های فضایی نیست، بلکه کمتر به آن توجه شده است و لازم است شرایطی فراهم شود که بازیگران مختلفی در این حوزه وارد شوند.

مدیر عامل یکی از شرکت‌های فعال در حوزه طراحی و ساخت ماهواره با اشاره به نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در این همکاری‌های بین‌المللی، خاطر نشان کرد: تاکنون شرکت‌های دانش‌بنیان برای توسعه فناوری‌های فضایی در سایه کارفرمایی دولتی، ایفای نقش کرده‌اند و به نظر می‌رسد که جایگاه این شرکت‌ها در تولید زنجیره ارزش ارتقا یابد و حتی می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های دانش‌بنیان در ساخت پرتابگر و ماهواره وارد شوند.

شهرابی اضافه کرد: اگر قرار است این شرکت‌ها در بخش خدمات وارد شوند، دولت باید خدمات آنها را پیش‌خرید کند.

وی به ماموریت‌های ماهواره "خیام" اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بازار تصاویر ماهواره‌ای، یک بازار وسیعی است، به طوری که از ارائه رایگان تصاویر ماهواره‌ای 10 متر هست تا عرضه تصاویری با دقت 30 سانتی‌متر و این نشان می‌دهد که این بازار کشش لازم را دارد و ایجاد این زیست بوم در کشور، در گرو حضور بازیگران این عرصه است و یکی از بازیگران این حوزه، دولت است و بهتر است دولت بازار اولیه را در این زمینه شکل دهد.

شهرابی تاکید کرد: امسال سال دانش‌بنیان نامگذاری شده و ما حتی قبل از این نامگذاری به این جمع‌بندی رسیده بودیم که باید در صنعت فضایی کشور در راستای تحولات دنیا در این حوزه، تحول عظیمی رخ دهد.

وی اضافه کرد: تحولی که در دنیا در این حوزه شکل گرفته، این است که شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی و کوچک تبدیل به بازیگران اصلی این صنعت در دنیا شده‌اند که این اتفاق باید در کشور ما نیز رخ دهد.